241. sprečansko-muslimanska I br (lahka brigada) “Gazije” Kalesija je bila brigada u sastavu 2. korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine. Ostala je zapamćena po ulozi koju je odigrala kada je novembra 1994. godine na Lisači zarobljen 61 pripadnik Vojske Republike Srpske.
Formiranje
Iz potrebe za stvaranjem jedne manevarske brigade koja će biti osposobljena za oslobodilačka dejstva, 25. juna 1994. godine formirana je 241. sprečansko – muslimanska brigada. Za komadanta je postavljen Halil Jahić.
Na prvom postrojavanju brigade našlo se 250 vojnika, dotadašnjih udarnih boraca 205. brdske brigade Kalesija. Brigada je u svom sastavu imala: četiri lahke pješadijske čete, izviđačko – diverzantski vod, vod inžinjerije, desetina ABHO (atomsko-biološko-hemijska odbrana), desetina veze, logistička četa, desetina komande stana. Kasnije će se broj četa povećati na šest. Od naoružanja brigada je na raspolaganju imala: 200 automatskih pušaka, 25 poluautomatskih pušaka, 10 puškomitraljeza M – 72, 5 puškomitraljeza M – 53. Borci su prošli dodatnu obuku kako bi bili spremni za izvođenje najsloženijih borbenih zadataka.
Ratni put
Prvi zadaci
Jedna ojačana četa 241. brigade je u junu 1994. godine poslata u rejon Grede na majevičkom ratištu kako bi nakon oslobođenja ovog objekta inžinjerijski uredili liniju i odbranili je od protivnapada. Četa je tu ostala dvanaest dana, obavivši uspješno sve zadatke bez gubitaka. Brigada je u punom sastavu učestovala u borbama u rejonu Džemata na teočanskom ratištu.
Oslobođenje Lisače
Lisača je imala važan topografski položaj na rejonu Majevice. Oslobođenjem Lisače stekli bi se uvjeti za potpuno oslobođenje kota Stolice i Konjica što bi otvorilo put prema Semberiji i Posavini. Izvođenje akcije zauzimanja Lisače planirano je za 8. novembar 1994. godine. Za akciju su angažovane obje kalesijske brigade, i 241. i 245., SDB „Crni Vukovi“ Kalesija, kao i druge jedinice 2. korpusa. Borci 241. brigade su u prvoj fazi akcije ovladali okolnim objektima te tako okružili preostale vojnike Vojske Republike Srpske koji su se nalazili na Lisači. Radilo se o pripadnicima 1. majevičke brigade, uglavnom iz ugljevičkog sela Zabrđe. Njihova komanda je poslala više specijalnih jedinica da probiju obruč oko Lisače, ali svi pokušaji su se pokazali neuspješnima uz velike ljudske gubitke. Danima su odjekivale detonacije sa Lisače. Na Lisači je poginuo komadant specijalne jedinice VRS Boško Perić – Peša, a ranjen je komadant Mitar Maksimović – Mando. Ponovno se istakla 241. brigada, koja je uporno bez uzmicanja branila Plato, koji je žestoko napadan jer je bio ključan za obruč oko Lisače. Nakon 18 dana borbe, vojnici koji su se nalazili u okruženju su se 25. novembra predali. Od 68 vojnika koji su se našli okruženi na Lisači, 61 je živ zarobljen, dok su sedmorica poginula u borbenim dejstvima. Svi zarobljenici su živi sprovedeni do Tuzle. Na Lisači je zarobljeno i 6 minobacača, 75 automatskih pušaka, 10 pištolja, 6 ručnih bacača, te oko 10. 000 komada različite municije.
Nastavak borbenih dejstava
Tokom velike ofanzive na Sapnu i Teočak 1995. godine, nazvanu “čekić i nakovanj”, među onim jedinicama koje su bile poslate u ispomoć braniocima bila je i 241. brigada, koja će na tom ratištu boraviti skoro tri puna mjeseca.
Borbe za brdo Vis juna 1995. godine
Činjenica da su neprijateljske snage držale brdo Vis predstavljalo je konstantnu prijetnju za Kalesiju, jer se s Visa Kalesija mogla lahko nadzirati i granatirati. Smatralo se da bi se ovladavanjem Visa stekli uslovi ka oslobađanju okupiranih dijelova općine Kalesija (današnja općina Osmaci) te daljem napredovanju prema Drini. U junu 1995. godine, pokrenuta je akcija oslobađanja Visa, u kojoj su učestovali borci obje kalesijske brigade, Crni Vukovi, te dijelovi drugih jedinica tuzlanskog korpusa(242. muslimansko – zvornička br.,243. muslimansko – podrinjska br. Vlasenica, 246. brigada Zvornik – Sapna…). Vodile su se svakodnevne teške borbe. Srpske snage su bile potisnute sa Visa, ali pregrupišu se te izvode protivnapad uz upotrebu jake artiljerijske paljbe. Kako bi povratili izgubljene položaje, napadali su sa interventnim jedinicama 1. birčanske brigade iz Šekovića i Osmaka, 2. romanijske motorizovane brigade i pripadnicima brigade specijalne policije RS, te su na kraju vratil izgubljene položaje. Borci Armije RBIH su zarobili jedan bofors i jedan PAM (protivavionski mitraljez), ali uz cijenu 27 poginulih boraca 2. korpusa u tim junskim dejstvima na Visu. Petorica boraca su nestala tokom borbenih dejstava, smatra se da su zarobljeni te im se dalje gubi svaki trag.
Posljedne borbene aktivnosti
U oslobođenju Vozuće u septembru 1995. godine učestovala je i jedna četa 241. brigade, izvodeći borbena dejstva u rejonu Lozne. U oktobru 1995. godine, dvije čete tj. 365 boraca je poslato u Sanski Most, u zonu odgovornosti 5. korpusa kako bi učestovali u učvršćivanju dostignutih linija 5. korpusa.
Kraj rata
Brigada je rasformirana 16. marta 1996. godine. Šestorica boraca su odlikovana zlatnim ljiljanom. Za ostvarene rezultate u borbenim dejstvima, brigada je od Komande 28 dKoV predložena da bude proglašena „viteškom“, ali do toga nije došlo.