1. krajiški korpus sa sjedištem u Banjoj Luci bio je najveći korpus Vojske Republike Srpske sa operativnom zonom na području Bosanske Krajine i odbrani koridora u Posavini. Infrastrukturu i većinu borbenih sredstava naslijedio je od 5. korpusa JNA nakom povlačenja nekadašnje federalne armije iz Bosne i Hercegovine u maju 1992. godine. Formiran je 01. juna 1992. godine.
Historija
Na zasjedanju sjednice Narodne skupštine Srpske Republike BiH u Banjoj Luci 12. maja 1992 donesene su odluke o osnivanju odvojene srpske države u Bosni i Hercegovini, osnivanju predsjedništva i srpskim ciljevima u Bosni i Hercegovini. Donesena je i odluka o stvaranju vojske Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Kao posljedica te odluke, jedinice JNA koje su tada još bile u Bosni i Hercegovini transformisane su u komande nove vojske, VRS-a. U daljem toku rata zadržane su čvrste veze sa JNA (preimenovanu u Vojsku Jugoslavije). 19. maja 1992., Momir Talić je postao komandant 1. krajiškog korpusa VRS-a koji je zadržao infrastrukturu i borbena sredstva 5. korpusa JNA.
Ratni put 1992-95
Od maja 1992. godine jedinice 1. krajiškog korpusa angažovale su se u vojnim operacijama zauzimanja općina na teritoriji Bosanske Krajine i Posavine sa osnovnim strategijskim ciljem spajanjem sa istočnim dijelom BiH pod kontrolom Srba. U junu 1992 godine general Talić, načelnik Štaba Prvog krajiškog korpusa general Boško Kelečević, komandant specijalne jedinice MUP-a RSK general Borivoje Đukić, general Slavko Lisica i tadašnji načelnik Štaba Prve oklopne brigade pukovnik Novica Simić planiraju i pokreću Operaciju koridor – proboj kroz Posavinu i spajanje sa istočnim snagama VRS. Prva faza operacije je počela 14. juna i trajala do spajanja srpskih snaga na potezu Doboj – Derventa. U drugoj fazi oklopne jedinice 1. krajiškog korpusa zauzimaju gradove Derventu (7. juli 1992.), Modriču (10. juli 1992.) i Odžak (13. juli 1992.) i izlaze na rijeku Savu. U trećoj fazi operacije srpske snage zauzimaju 6. septembra 1992. godine Bosanski Brod. Time je 1.KK izašao cijelom dužinom na Savu, izuzimajući hrvatski mostobran u Orašju gdje će linija razdvajanja ostati nepromijenjena do kraja rata. U operaciji “Vrbas 92” borbenim dejstvima korpus zauzima Jajce 29. septembra. Nastavlja borbe početkom 1993 na proširenju koridora u oklini Brčkog. Augusta 1993. korpus djeluje u operaciji “Sadejstvo 93” ,tzv. Strujnom koridoru, proširenju teritorije kopnenoj vezi sa istokom. Od 4. septembra 1994 dejstvuje u operaciji “Breza 94” na Bihać u sadejstvu sa pripadnicima Narodne odbrane Fikreta Abdića. Korpus sredinom 1995 nakon združene akcije Vojske Hrvatske i Armije BiH iz pravca Bihaća našao u teškom položaju i ugroženosti same Banja Luke. Nakon Deytonskog sporazuma korpus prelazi u mirnodopsku formaciju i postaje dio sistema odbrane BiH nastavljajući tradiciju kroz srpski puk OS BiH. Za zasluge u ratu tadašnji predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić odlikovao je 1. krajiški korpus Ordenom Nemanjića.
Ratna organizacija
U periodu od maja do decembra 1992. godine, popunjenost 1. krajiškog korpusa značajno je uvećana mobilizacijom i uključivanjem bivših jedinica teritorijalne odbrane (koje su preimenovane u lake brigade) u sastav korpusa. Pod komandom generala talića u decembru 1992. godine bile su jedinice:
Štab korpusa
16. krajiška motorizovana brigada
1. i 2. oklopna brigada
43. motorizovana brigada
27. motorizovana brigada
5. kozaračka laka pješadijska brigada
22. laka pješadijska brigada
6. sanska laka pješadijska brigada
30. laka pješadijska divizija
10. krajiška pješadijska divizija (rasformirana krajem 1992.)
11. dubička laka pješadijska brigada
11. mrkonjićka laka pješadijska brigada
1. banjalučka laka pješadijska brigada
2. banjalučka laka pješadijska brigada
3. banjalučka laka pješadijska brigada
4. banjalučka laka pješadijska brigada
1. čelinačka laka pješadijska brigada
1. laktaška laka pješadijska brigada
1. srbačka laka pješadijska brigada
1. šipovska laka pješadijska brigada
19. donjevakufska laka pješadijska brigada
1. gradiška laka pješadijska brigada
1. novigradska laka pješadijska brigada
1. prnjavorska laka pješadijska brigada
1. kotorvaroška laka pješadijska brigada
1. kneževska laka pješadijska brigada
2. krajiška laka pješadijska brigada
1. ozrenska laka pješadijska brigada
2. ozrenska laka pješadijska brigada
1. trebiška laka pješadijska brigada
1. osinjska laka pješadijska brigada
1. krnjinska laka pješadijska brigada
1. vučjačka laka pješadijska brigada
1. teslićka laka pješadijska brigada
1. dobojska laka pješadijska brigada
Samostalna muslimanska jedinica Meša Selimović
1. i 9. mješoviti artiljerijski puk
1. mješoviti protivoklopni artiljerijski puk
1. laki artiljerijski puk protivvazdušne odbrane
89. raketna brigada
1. i 9. inžinjerijski puk
1. pontonirski bataljon
1. i 9. bataljon veze
1. i 9. bataljon vojne policije
1. autobataljon
1. sanitetski bataljon
Poligon i pritvorska jedinica Manjača
Taktičke grupe:
Taktička grupa 1
Taktička grupa 2
Taktička grupa 3
Taktička grupa 4
Taktička grupa 5
Operativna grupa Doboj
Operativna grupa Prijedor
Operativna grupa Vlašić
Grupa lakih brigada Banja Luka