Početkom aprila 1992. godine situacija na području općine Visoko dolazila je do usijanja, zbog sve otvorenijih istupa i prijetnji ratnički raspoloženih članova SDS-a. Pripreme za organizovan otpor iz dana u dan jačaju, a patriotski opredijeljeni se grupišu, zbijaju redove,skromno naoružavaju i formiraju temelje odbrane na ovim područjima pod neposrednim rukovodstvom legalnih vlasti općine i kontinuiranim djelovanjem Štaba TO kojeg su, večina oficira srpske nacionalnosti, napustili i prešli na agresorsku stranu.
06.04.1992. godine – proglašeno je vanredno stanje na području općine. Štaba TO mobilizira – formira protivdiverzantski vod TO.
08.04.’92. godine – Predsjedništvo RBiH donosi Uredbu o ukidanju dotadašnjeg Republičkog štaba TO i obrazovanja novog štaba TO RBiH. Po toj naredbi Štab TO RBiH 15.04.’92. godine u cjelosti preuzima komandovanje postojećim jedinicama formiranih na političkoj platformi Patriotske lige, a značaj ovoga je utoliko veći, jer su u cjelosti odbačeni politički temelji na kojima je počivala ranija TO i bivša JNA. Ova odluka je ubrzala patriotsku diferencijaciju, jer su svi patriotski opredjeljeni građani RBiH prihvatili novi Štab TO i time ubrzano stvarali svebosanski front, dok je jedan dio građana, pod uticajem fašističke SDS, prešao na agresorsku stranu.
U ovom periodu u gradu su prisutrni i neki čelnici SDA i Republičkog štaba TO iz Sarajeva koji pomažu na organizovanju odbrane, ne samo ovog kraja nego i čitave RBiH i zahvaljujući njima, u Visoko je iz skladišta fabrike “Bratstvo” – Novi Travnik, dovezena veća količina artiljerijskih oruđa koja su bila izrađena i nalazila se u skladištima “Bratstva”. Tada su dovučeni top-haubica (TH) 152 mm – “Nora”, haubica (H) 122 mm, minobacač (MB) 120 mm, MB 82 mm i MB- 60 mm, što je omogučilo da jedinice ovog I drugih krajeva budu naoružane i artiljerijskim naoružanjem.
17.04.’92. godine – formiran je Rejonski štab TO (RJŠTO) u Gračanici koji sa dijelom svojih snaga posjeda ključno brdo, za odbranu ovih prostora, Ulukovac i čuva ga, a koga su i prije formiranja RJŠTO posjedale i čuvale mjesne straže.
20.04.’92. godine – u sastavu MUP-a Visoko formira se Manevarska četa namjenjena za intervencije na ugroženim dijelovima općine. Do tog perioda MUP je ojačan sa rezervnim već ranije mobilisanim sastavom u septembru 1991. godine. Isti dan je formiran I Rejonski štab Visoko, sa zadatkom osiguranja užeg gradskog područja uličnim stražama.
22.04.’92. godine – organizovan je i upućen transport naoružanja za branioce Sarajeva šumskim putem: Visoko – Kralupi – Čifluk – Rakovica. Tom prilikom u rejonu Čifluka gine pratilac transporta u četničkoj zasjedi, inače pripadnik MUP-a Visoko.
23.04.’92. godine – formiran je Rejonski štab Buci, sa zadatkom osiguranja stanovništva tog područja mjesnim stražama, a komandni kadar Mješovitog artiljerijskog diviziona se okuplja u rejonu Gračanice gdje vrši obuku na MB 120 mm.
24.04.’92. godine – formiran je rejonski štab Moštre sa zadatkom osiguranja stanovništva od naoružanih pripadnika SDS-a s tih područja.
Paralelno sa organizovanjem odbrambenih snaga, vršem je permanentni pritisak (prijetnja napadom) na preostale pripadnike bivše JNA i novopridošle četnike u Kasarni “Ahmet Fetahagić” i “Majevica” da predaju naoružanje čiji je vlasnik Štab TO Visoko i da napuste kasarnu.
U noći tog dana, pod izgovorom obilaska i pregleda naoružanja TO u kasarni “Majevica”, pripadnik Štaba TO i izvlači dva komada raketnih lansera “OSA” od kojih se jedan odmah letjelicom “ZMAJ” prebacuje u uzavrelo Sarajevo, kao neophodna pomoć njegovim braniocima.
25.04.’92. godine – u 10,00 sati na gradskom stadionu postrojena je prva jača manevarska jedinica TO – Mješoviti artiljerijski division a u 12,00 sati i 1. Odred TO Visoko. Tog dana u ranim jutarnjim satima, preostali pripadnici JNA i novopridošli četnici napuštaju kasarnu “Ahmet Fetahagić” ostavljajući za sobom “krš” i prelazeći dijelom u Kasarnu “Majevica”, u kojoj je bilo smješteno naoružanje Štaba TO Visoko i velike količine MTS-a saveznih vojnih rezervi.
Istog dana u 16,00 sati novoformirane jedinice TO Visoko ulaze u oslobođenu kasarnu, postrojavaju se i odaju počast Bosanskoj zastavi sa povijesnim grbom, koja se zavihorila na jarbolu uz zvuke svečane pjesme “Ja sin sam tvoj”, a smotru jedinica izvršio je predsjednik općine Visoko.
Kao jedan, stajali su borci prvih jedinica Bosanskog naroda ovog kraja, spremni da izvrše sudbonosni zadatak koji je povijest postavila pred njih: da odbrane jedinu domovinu, da odbrane ideju slobode demokracije od povampirenog velikosrpskog fašizma.
26.04.’92. godine – u ranim jutarnjim satima izvršena je opsada i napad na Kasarnu “Majevica”, kojom prilikom je zarobljeno 7 četnika dok su ostali pobjegli i prešli u selo Kute, preko rijeke Bosne. Tom akcijom vračeno je skoro kompletno naoružanje Štaba TO Visoko (2000 cijevi), velike količine MTS-a, veze, ABHO, inžinjerije i drugih sredstava bivše JNA.
U akciji oslobađanja i zauzimanja kasarne učestvovale su Manevarska četa MUP-a, Vod PL-a, Vod RŠ Visoko i vod RŠ Gračanica.
Od tog momenta su obje kasarne stavljene pod kontrolu oslobodilačkih snaga sa općine Visoko,a naoružanje je izvučeno i raspoređeno novoformiranim jedinicama, dok je dio najkvalitetnijih cijevi ostavljen za prebacivanje u Sarajevo.
27.04.’92. godine – je organizovan transport naoružanja za Sarajevo. Obezbjeđenje transporta je vršio Vod PL-e a kretao se putem: Visoko – Goduša – Vela – Crkvica – Ahatovići.
Tom prilikom dolazi do prvog oružanog okršaja protiv četnićkih snaga koje su otkrile transport. Tada gine komandir Voda PL-e, a šest boraca je teže ranjeno, dok su četnicima naneseni gubici u živoj sili a zaplijenjena je i određena količina naoružanja.
Naoruđanje iz transporta nije palo u ruke četnika nego je predato RŠ Buci za naoružavanje njihovih pripadnika.
28.04.’92. godine – je Manevarska četa izvela prvu akciju u rejonu s.Dobrinje, s.Grab i Velike Njive, kojom prilikom su razoružani svi naoružani pripadnici SDS-a tog kraja, a zaplijenjene veće količine pješadijskog naoružanja.
I dok su tekle organizacione pripreme i naoružavanje oslobodilačkih snaga na području općine, u isto vrijeme su paravojne jedinice agresorskih snaga izvukle teško naoružanje i zauzimajući položaje po okolnim brdima na, već ranije, dobro utvrđenim mjestima.
Naseljena mjesta sa većinskim srpskim stanovništvom su tako raspoređena da su Visoko doveli u poluokruženje.
Napetost je sve više rasla a ratna atmosfera je sve više pritiskala kompletnu općinu.
www.magazinplus.eu
veterani.ba