205/245. brdska brigada Kalesija je bila brigada 2. korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine tokom rata u Bosni i Hercegovini. Naziv 205. brdska brigada nosila je od dana formiranja 5. februara 1993. godine, a preimenovana je u 245. brdsku brigadu 31. jula 1994. godine. Većina boraca je bila sa područja Kalesije. Ova brigada će iznjedriti i 241. lahku brigadu “Gazije”.
Formiranje
Kalesijski borci su u formacijama PLBiH i TOBiH tokom 1992. godine ratovali na kalesijskom i drugim ratištima. Interventni vod “Prnjavorske čete”, jedinice PLBiH, učestovao je u aprilskim borbama za Kula Grad kod Zvornika. U maju 1992. godine Prnjavorska četa će se istaći tokom oslobođenja i samog grada Kalesije koji je 11. maja pao u neprijateljske ruke. Odred TO Kalesija, poznatiji kao “Kalesijski odred”, sačinjen od najboljih boraca iz tri bataljona TO Kalesija, ratovao je na gradačačkom i brčanskom ratištu. Sjedinjenjem većine postojećih borbenih formacija sa područja Kalesije 5. februara 1993. godine formirana je 205. brdska brigada. Za komadanta je imenovan Mehmed Husić, a tokom rata na položaju komadanta brigade još su bili Mirsad Gutić i Muhamed Avdić. U trenutku nastajanja brigadu su činili 1622 vojnika i oficira. Brigada je u svom sastavu imala: komandu, tri brdska bataljona, mješoviti lahki artiljerijski divizion, izviđačko – diverzantsku četu “Rambo”, samostalnu pješadijsku četu, izviđački vod, vod vojne policije i inžinjerski vod pionirske specijalnosti. Sastav brigade se mijenjao u nastavku rata, pa je tako samostalni bataljon TO Tojšići kasnije postao 4. brdski bataljon 205. brigade.
Ratni put
Prvenstveni zadatak 205. brigade bio je da očuva neokupirane dijelove općine Kalesija. Brigada je pokrivala dijelove dva fronta: istočni prema Drini i sjeverni prema Majevici. Na istočnom frontu komšije su joj bile s jedne strane 206. brigada Zvornik i 216. brigada Živinice s druge strane. Na sjevernom frontu, komšija 205. brigada bila je 3. tuzlanska brigada. Od neprijateljskih snaga naspram sebe brigada je imala s jedne strane 1. biričansku(šekovačku) brigadu i Zvorničku brigadu iz sastava drinskog korpusa VRS, a s druge strane majevičke brigade iz Lopara i Ugljevika iz sastava istočno – bosanskog korpusa VRS. Zadnji pokušaj srpskih snaga da ovladaju gradom Kalesija desio se u decembru 1993. godine kada je Zvornička brigada VRS pokušala pravcem Hemlijaši – Brezik – Memići ovladati gradom i spojiti se sa 1. birčanskom brigadom na njenim položajima u Zelini i Visu. Taj pokušaj je osujećen, i od tada se 205. brdska brigada iz primarno odbrambenih više koncentriše na oslobodilačka dejstva. Najveći problem kalesijskim borcima predstavljalo je brdo Vis, sa kojeg su 1. birčanska brigada i ostale srpske snage imale kao na dlanu kalesijsko područje, nanoseći velike gubitke u ljudstvu, tehnici i usjevima. Više puta je 205. brigada pokušavala ovladati Visom, ali zbog jake neprijateljske artiljerijske vatre i mnoštvo minsko-eksplozivnih prepreka to se pokazalo neizvodivim. Brigada je izvodila borbena dejstva i na području Memića, Bulatovaca, Hemlijaša i Mahale, a tu se posebno isticala IDČ “Rambo”. Na majevičkom ratištu, jedna ojačana četa 205. brdske brigade u sadejstvu sa 1. teočanskom brigadom “Hajrudin Mešić” je 12. aprila 1993. nakon višesatnih borbi oslobodila izuzetno važan objekat Banj Brdo, međutim u protunapadu srpskih snaga ginu sedmorica boraca 205. brdske brigade te su snage Armije RBiH bile prisiljene na povlačenje. Posada tenka T – 55 205. brdske brigade pohvaljena je tokom 1994. godine od načelnika štaba 2. korpusa zbog uspješnog djelovanja na vozućkom ratištu. Tokom genocida u Srebrenici, pripadnici 245. brdske brigade su izvodili borbena dejstva na liniji odbrane Memići – Pandurica – Nezuk u cilju vezivanja neprijateljskih snaga i izvlačenja stanovništva koje se probijalo iz Srebrenice.
Kraj rata
Brigada je rasformirana 16. marta 1996. godine. Sedamnaest pripadnika ove brigade je odlikovano zlatnim ljiljanom. Dvoje ih je dobilo srebreni štit.