Davor Kolenda, nekadašnji zvaničnik Hrvatskog vijeća obrane (HVO) iz Travnika, posvjedočio je da su snage VRS-a, pod komandom optuženog Mladića, u ljeto 1993. pomogle hiljadama hrvatskih boraca i civila tako što što su im dozvolile da se tokom sukoba bosanskih Muslimana i Hrvata evakuišu preko teritorije pod srpskom kontrolom.
Po Kolendinim riječima, UNPROFOR je prethodno odbio da omogući tu evakuaciju, ali su nakon pregovora s VRS-om, u kojima je i sam učestvovao, hrvatsko stanovništvo i borci bili evakuisani preko planine Vlašić.
Kolenda je izjavio da je 800 vojnika HVO-a zatim bilo smješteno u zarobljenički logor VRS-a na Manjači, ali iz “humanitarnih razloga”.
Na Manjači nije bilo zločina ili lošeg postupanja prema Hrvatima, kazao je Kolenda.
Tokom unakrsnog ispitivanja, Kolenda je potvrdio da su Srbi pomoć Hrvatima iskoristili u propagandne svrhe.
“Nama je trebala pomoć u evakuaciji, a Srbi su to upotrijebili u propagandne svrhe, kako bi svijetu objasnili da poštuju međunarodne konvencije”, rekao je Kolenda ali dodao da je “tretman na Manjači, u odnosu na uslove koji su vladali 1993. godine, bio korektan”.
Kolenda je potvrdio da je, sa druge strane, na Manjači uložio protest upravi logora “zbog cjelodnevnog maltretiranja”, koje je smatrao “protivnim međunarodnim konvencijama”.
Opisao je da su hrvatski vojnici po velikoj vrućini bili izvedeni iz hangara, kako bi pred kamerama srpske televizije “ponavljali jednu izjavu”.
“Izjavu da smo zarobljenici VRS-a i da je Bosna srpska kao što je Moskva ruska…To je bilo ponižavajuće, pogotovo zato što mi nismo bili vojni zarobljenici, nego smo tražili pomoć”, prisjetio se Kolenda.
Kolenda je svjedočio na suđenju Ratku Mladiću, bivšem komandantu Glavnog štaba VRS-a, koji je optužen za genocid počinjen u Srebrenici i još nekoliko opština, progon bosanskih Muslimana i Hrvata, terorisanje građana Sarajeva i uzimanje pripadnika UNPROFOR-a za taoce.
Svjedok Slobodan Župljanin izjavio je u ponedeljak da Vojska Republike Srpske u jesen 1992. nije mogla da spriječi ubistva Muslimana kod Kotor Varoši.
Kotor Varoš je jedna od sedam opština u kojima je, po optužnici protiv Mladića, progon nesrpskog stanovništva od 1992. imao razmjere genocida.
Župljanin, tada kapetan VRS-a, potvrdio je da je 4. novembra 1992. u selu Grabovica ubijeno oko 150 Muslimana, koji su se prethodno bili predali.
Napominjući da je o tome izvijestio nadređenog oficira, Župljanin je rekao: “Ne znam da li sam pomenuo broj, ali znam da sam napisao da su oni idioti gore počinili masakr… Ja sam to nazvao masakrom”.
Nadređenog je, kako je rekao, uvjerio da u zločin nisu bili umiješani pripadnici njihove brigade. Na pitanje tužiteljke Camille Bibles da li je o zločinu u Grabovici uopšte bilo istrage, svjedok je odgovorio da mu to “nije poznato”.
Upitan od sudija ko je počionio to masovno ubistvo, Župljanin je kazao da je od oficira sa lica mjesta čuo da je “u strašnom incidentu pretežno učestvovalo civilno stanovništvo, a njegovo obezbjeđenje nije moglo da ih spriječi”.
Pošto mu je tužiteljka predočila da je kasnije za novine izjavio da je zarobljene u Grabovici “stigla zaslužena kazna”, svjedok je tvrdio da je mislio “na ekstremiste koji su bili legitimni vojni cilj”, a ne na civile.
Sudija Bakone Moloto na to ga je upitao “šta je zaslužena kazna”, a Župljanin je odgovorio: “I likvidacija i zarobljavanje.”
Suđenje Mladiću nastavlja se u srijedu.
balkaninsight.com